Waterhardheid

Wat is Waterhardheid?

Waterhardheid is een belangrijke eigenschap van water die wordt bepaald door de concentratie van metaal-ionen, zoals magnesium- en calciumcarbonaat, evenals bicarbonaten en sulfaten, in het water. Het meeste drinkwater bevat calcium, dat bij verhitting neerslaat als calciumcarbonaat, ook wel bekend als kalkaanslag of ketelsteen, vanwege de aanslag die het vormt in bijvoorbeeld fluitketels. Ook zonder verhitting van water komt de aanslag op je glaswerk, douchewand en leidingen etc. terecht. 

Oorzaken en Impact van Waterhardheid

De mineralen worden van nature opgelost wanneer water door gesteente en bodemlagen stroomt, waardoor het water verzadigd raakt met calcium- en magnesiumionen. In gebieden met veel kalkgesteente komt dan ook vaker veel harder kraanwater voor.

Het harde water leidt dan weer tot kalkaanslag op alle natte oppervlakken. Verwarmingselementen gaan minder efficiënt werken door de lagen kalk. En zepen werken minder goed met hard water. Dit laatste is merkbaar in de doseringen die nodig zijn voor vaatwassers en wasmachines, maar ook de shampoo werkt minder goed met hard water.

Voordelen hard water

Hard water kan ook enkele voordelen hebben. Mensen hebben essentiële mineralen nodig om gezond te blijven, en volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan drinkwater bijdragen aan de inname van calcium en magnesium in de voeding. Dit is vooral belangrijk voor mensen die mogelijk onvoldoende calcium en magnesium binnenkrijgen via hun dieet.

Eenheden van Waterhardheid

Waterhardheid wordt uitgedrukt in verschillende eenheden, afhankelijk van het land en de toepassing. In België wordt meestal de Franse hardheid (fH) gebruikt, terwijl in Nederland de Duitse hardheid (dH) gangbaar is. Deze eenheden zijn echter geen standaard eenheden in het SI-stelsel.

Omrekentabel en Typische Waarden

Normen voor Drinkwater

In Nederland zijn kwaliteitseisen voor drinkwater opgenomen in het Drinkwaterbesluit. Vanaf juni 2017 is het herziene waterwerkblad 4.6 van kracht, waarin richtlijnen voor waterbehandeling worden uitgewerkt.

In het Drinkwaterbesluit is voor hardheid alleen voorgeschreven dat waterleidingbedrijven drinkwater niet verder mogen ontharden of ontzouten dan 1 mmol/l (5,6 DH). Te zacht water tast bijvoorbeeld koperen leidingen aan. De toetsing van hardheid vindt plaats aan de 90 percentiel van de meetgegevens. De totale hardheid wordt berekend uit het aantal mmol Ca²⁺ plus Mg²⁺ per liter (zie omrekentabel). Tot 2011 gold het Waterleidingbesluit waarin ook een bovengrens was opgenomen van 2,5 mmol/l (14 DH).

Deze tabel toont hoe de concentraties in mmol/L overeenkomen met die in mg-CaCO3/L (ppm), wat helpt bij het begrijpen van de waterhardheidsclassificaties zoals beschreven in de tekst

Waterhardheid in Nederland

In Nederland hebben veel huishoudens te maken met hard water. De waterhardheid varieert echter afhankelijk van de regio. Over het algemeen wordt het water in Nederland als gemiddeld hard tot hard beschouwd, met concentraties calcium- en magnesiumionen die vaak boven de 8 dH (Duitse hardheid) liggen.

Vooral in gebieden waar de bodem veel kalk bevat, zoals delen van Limburg, Brabant en delen van de Randstad, kan het water relatief hard zijn. Deze gebieden hebben vaak water met hogere concentraties calcium- en magnesiumionen.

Zie ook: Hoe kun je je waterhardheid testen?